Hoe gaat dat, iets besluiten?
Elk fatsoenlijk besluitvormingsproces verloopt in de basis weliswaar rationeel, maar wordt beperkt door de mogelijkheden van iemand om informatie te verwerken. Het wordt daarom eigenlijk altijd aangevuld met intuïtief gedrag gebaseerd op gevoelens, eerdere ervaringen en mentale modellen. Daar komt bij dat mensen geen beslissingen nemen ten behoeve van de maximalisatie van de opbrengst, maar ten behoeve van het tevredenstellen van zichzelf en de omgeving. Het alternatief dat precies genoeg tevredenheid biedt ten opzichte van de ambities krijgt dan de voorkeur.
Daarbij speelt dat bij besluitvorming vaak niet het uiteindelijke doel, maar de weg daarheen centraal staat. Een goede weg of strategie is er dan een waarbij zoveel mogelijk mensen bij de besluitvorming betrokken zijn. Mensen kunnen het dan uiteindelijk eens of oneens zijn met een beslissing, dankzij de betrokkenheid voelen zij zich wel gehoord en overheerst tevredenheid. Door zo problemen, oplossingen, deelnemers en keuzemogelijkheden bij elkaar te brengen, kan er een schijnbaar willekeurige oplossing komen bovendrijven. En iedereen kent wel de voorbeelden van oplossingen die al gevonden zijn voordat het probleem goed bekend is. Een effectieve besluitvorming vereist vooral dat de leiding de aandacht van deelnemers voor de problemen weet te coördineren en daarbij het verzamelen van relevante informatie en het formuleren van eigen probleemanalyses aanmoedigt.
Einstein:
If I had an hour to solve a problem I’d spend 55 minutes thinking about the problem and 5 minutes thinking about solutions.
Bij besluitvorming moet rekening worden gehouden met de volgende kenmerken:
- Het rationele besluitvormingsmodel is begrensd door gebrek aan tijd en mogelijkheden om alle relevante informatie te verzamelen en te verwerken.
- Besluitvorming vindt plaats door subjectief en objectief denken, en vermengt analytisch met intuïtief denken.
- Daardoor is besluitvorming vaak eerder gericht op ‘tevredenheid’ dan op ‘maximalisatie’.
- De kwaliteit van de besluitvorming stijgt naarmate er meer mensen bij betrokken zijn en als het verzamelen van relevante informatie en het formuleren van een geïnformeerde opinie over de problemen door de leiding worden aangemoedigd.